Muzeum Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego w Chlewiskach
Muzeum Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego w Chlewiskach to kolejny punkt na mapie Staropolskiego Okręgu Przemysłowego i jednocześnie jeden z oddziałów Narodowego Muzeum Techniki. Chlewiska to nieduża miejscowość w województwie mazowieckim (powiat szydłowiecki), w której w latach 1890-1892 za sprawą Francuskiego Towarzystwa Metalurgicznego powstała huta żelaza. W ciągu wieku zakład kilkukrotnie zmieniał właściciela. Należeli do nich kolejno rodzina Broel-Plater, Spółka Akcyjna Handlowo-Przemysłowa „Elibor”, Huta Pokój z Rudy Śląskiej, a po wojnie Szydłowieckie Zakłady Przemysłu Terenowego, Zakłady Wyrobów Metalowych „Rozmet”. Huta przeobraziła się w placówkę muzealną udostępnianą zwiedzającym w roku 1960.
Główną atrakcją huty w Chlewiskach jest tzw. zespół wielkopiecowy, który jest ewenementem na skalę ogólnopolską i jednym z niewielu tego typu zachowanych rozwiązań konstrukcyjnych w Europie. W skład zespołu wchodzą wielki piec opalany drewnem, urządzenia zasypowe, wieża wyciągowa o napędzie wodnym, nagrzewnice rekuperatorowe, dmuchawy, prażaki rudy i odpylacz. Całość systemu robi duże wrażenie, tym bardziej, kiedy uzmysłowimy sobie, że w okresie swojej świetności był on w stanie wyprodukować aż trzynaście ton surówki na dobę.
Oprócz zespołu wielkopiecowego na zwiedzających czekają stałe wystawy. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują ekspozycja maszyn do obróbki metali oraz wystawa motoryzacyjna „Najbardziej popularne samochody i motocykle XX w.”. Oglądając pierwszą z nich, można zapoznać się z działaniem ponad pięćdziesięciu narzędzi, takich jak specjalne wiertarki, frezarki czy prasy śrubowe. Szczególne zainteresowanie budzi prostownica do luf karabinowych z przełomu XIX i XX stulecia. Narzędzia pochodzą z fabryk polskich (m.in. Zakładów Cegielskiego w Poznaniu, fabryk z Warszawy, Łodzi i obszaru Kielecczyzny), a także angielskich, niemieckich i amerykańskich. Druga wystawa prezentuje ponad dwadzieścia eksponatów, które zainteresują każdego miłośnika motoryzacji. Osoby pamiętające czasy PRL z sentymentem powspominać mogą takie modele pojazdów jak Syreny (i jej prototyp), Warszawy, Junaki czy motocykle SHL M04. W Chlewiskach znajdują się również auta z okresu Polski przedwojennej, np. Tatra 57, Citroen BL 11 czy Fiat 508. Oprócz dwóch wystaw stałych muzeum prezentuje także wyposażenie dawnych warsztatów rzemieślniczych (krawieckiego i szewskiego).
Będąc w Chlewiskach, warto również zwrócić uwagę na inne atrakcje okolic: zabytkowy kościół św. Stanisława, kompleks parkowo-pałacowy oraz dawną stajnię Platerów (obecnie mieści się tu hotel i restauracja).